Günəşli zülmətlərin ayrı məşəqqəti var. Baxırsan, ilk baxışda hər yan işıqdır, Gün adamı təndir kimi yandırır, qaçmağa, başını soxmağa yer axtarırsan, amma eyni zamanda bütün bunlar bir boğucu zülmət təsiri də bağışlayır sənə. Bəlkə də ən elementar fizika qanunları ilə bir ziddiyyət təşkil edəcək bu, amma hər isti olan hələ İŞIQLI demək deyil.

Düz 18 il qabaq kənddə qovağın altına palaz atıb oturmuşduq. Birimiz Bakıdan, birimiz Moskvadan gəlmişdi. Kəndin dadını çıxarırdıq öz aləmimizdə. Kölgədə belə nəfəs almaq olmurdu. Bir yandan da samovar çayından içdikcə kənddə olduğumu bilib uşaqlığının keçdiyi həyətdəki xatirələri çözələmək üçün yolunu bizdən salmış 150 kiloluq sinif yoldaşımı tər götürüb gedirdi. “Dəyirman” deyilən yerdə çimməyə getməyi götür-qoy edirdik. Uşaqlığımız Arazın lil sularının axdığı kanalın o dəyirmanında üyüdülmüşdü.

Ağdamda Qarabağ xanının sarayı və xanların məzarları olan türbələrin yerləşdiyi İmarət adlı kompleks vardı. Yəqin ki, indi də var, amma işğal altındadır. Xanlara məxsus sarayın həyətinin bir tərəfində gözəl bağ, digər tərəfində isə geniş, ətrafı çinarlarla dövrələnmiş meydança da vardı. Bu meydança Ağdamın Qarabağ futbol klubunun stadionu idi. Daha dəqiq ifadə etsək, Qarabağ xanlarının qış iqamətgahı yerləşən İmarətin həyətindəki stadion. İndi Quzanlıda — Olimpiya Kompleksinin arxasında baxımsız vəziyyətdə bir stadion var.

Beş il əvvəl yeni romanımın qaralamasını oxuyan güneyli yazar dostumun sualı beynimi silkələdi: “Siz niyə bu ermənilərdən əl çəkmirsiz?” Yox, bu sual “ermənilərdən nə istəyirsiniz?” demək deyildi. Sadəcə, quzey Azərbaycan ədəbiyyatında, incəsənətində erməni obrazlarının, erməni mövzusunun varlığını gözdə tuturdu. Yəni niyə bizim yaradıcılığımız bu qədər erməni xəttiylə zəngindir… Sözün açığı, əvvəl-əvvəl özümü cinayət üstündə yaxalanmış adam kimi hiss elədim. O qədər vaxt keçib bu sualın verilməsindən, ancaq hələ də düşünürəm. Bu günsə sualı dostlarla bölüşmək istədim.

Hər hansı məsələnin əvvəlcə gərək pozitiv tərəflərindən yazasan ki, onun neqativlərini də gündəmə gətirməyə bir mənəvi haqqın olsun. Bu baxımdan yanaşanda TANAP layihəsi də istisna deyil, amma nə yaxşı ki, digər böyük layihələr kimi onun da pozitivlərindən çox yazmışıq və burada əlavə edək ki, layihənin açılışı təkcə dövlətlərə deyil, hətta onun liderlərinə, xüsusən də parlament və prezident seçkiləri ərəfəsində olan R.T.Ərdoğana heç şübhəsiz ki, müəyyən siyasi dividendlər gətirəcək.

Sənət camiasında tanınan dostlarımızdan biri Feysbukda təxminən belə bir status yazmışdı ki, bəs, bir neçə gün öncə filan yerdə, filan şöbədə işləyən məmurlardan biri işdən çıxdığı üçün masasını boşaldırmış. Siyirtməni açıb “screenshot” olunmuş statusların kağız variantını görüb və “direktorun” ünvanına bu sözləri işlədib:“Bu əbləh bizi hamıynan düşmən elədi”. Mən burada skrinşotun üstəlik kağıza çıxarılmasının cahillik, geridəqalmışlıq yanından danışmaq istəmirəm.

Bəli, düz oxudunuz, “yeriyən pul ağacı.” Mən turistə “yeriyən pul ağacı” deyərdim ki, bu “ağac” hara getsə mütləq ki, onun yarpaqlarından (yarpaqları pul kimi təsəvvür edin) həmən yerə töküləcək və mütləq ki, bu “ağacın” kölgəsində sərinləyən(lər), meyvəsini dərən(lər), yarpaqlarından faydalanan (lar) və.s. olacaq. Ancaq gərək “gedəcəyi” yer “ağac” üçün münbit olsun, orda “ağac”ın yarpaqları yolunmasın, budaqları qırılmasın və.s. Bəli, turist puldur, vardır, dövlətdir və onu çalışıb öz tərəfinə gətirməlisən.