Sentyabrın 15-də Azərbaycanda növbəti tədris ili başlanacaq. Bu il həm də ilk dəfə tələbə adı qazananlar ali məktəblərə üz tutacaq. Tələbəlik həyatın ən gözəl mərhələsi olduğu kimi, həm də ən məsuliyyətli illəridir. 4-6 illik ali təhsil bir insanın bütün gələcəyini müəyyən edir. Əgər verilən təhsil keyfiyyətli deyilsə, o zaman vəziyyət başqa məcraya yönəlir. Azərbaycan təhsil sistemi haqqında fikirlər birmənalı deyil. Hər il qəbul imtahanlarına giriş ballarının aşağı salınması baza təhsilinin qənaətbəxş olmadığını göstərir.

İnsan çalıb-çapmadan, oğurluq etmədən, necə deyərlər, halalına haram qatmadan yaşaya bilərmi? Bunsuz keçinməsi mümkünmü? Məncə, hə. Bir alman vətəndaşını – kəndlisini, fəhləsini, məmurunu götürək. Məsələn, bir alman kəndlisi onun balaları üçün tikilən məktəbin daşını oğurlarmı? Ya bir alman mühəndis özü və öz övladları, vətəndaşları üçün saldığı körpünün sementini, armaturunu və başqa şeylərini oğurlayıb satarmı artıq qazanc üçün? Cavab hər kəsə aydındı. Ancaq söhbət bizimkilərdən gedir. Məşhur lətifə hamının yadında olar.

Nəhayət ki, Almaniya kansleri Anqela Merkel Azərbaycana gəldi.  Amma xanım Merkelin səfərindən artıq günlər keçməsinə baxmayaraq bu məsələnin hələ gündəmdə olması bir daha sübut edir ki, kanslerin səfərinə ictimaiyyətin maraq və diqqəti xeyli böyükdür. Hələ bu səfərdən öncə bu barədə yazılanları da üstünə gəlsək, demək olar ki, bu səfərə nəinki Azərbaycan ictimaiyyətinin, hətta dünyanın marağı böyük idi. Sözüm onda yox. Səfər çərçivəsində adəti üzrə görüşlər, müzakirələr, mətbuat konfransı da keçirildi.

Bir neçə ay qabaq bir müsahibə oxudum. Maraqlı müsahibdi. Filosofdu, ya baqşa bir sahənin alimiydi. Dinlərlə bağlı maraqlı fikirləri vardı. Lənətə gəlmiş huşsuzluğum üzündən adını xatırlaya bilmirəm. Deyirdi ki, dinlərlə savaşmağın mənası yoxdu, çünki onsuz da insanların beynindən bunu silib atmaq mümkün deyil. O zaman onlara bənd olma. Belə deyirdi. Hərçənd elə məqamlar var ki, təkcə dinə və ya dindarlara deyil, istənilən baxışa və ya təbəqəyə bənd olmamaq mümkün deyil.

Bəlkə də yaşımın bu çağında bu mövzuya müraciət etməyim mənim üçün heç də məqbul sayılmayacaq. Amma hamı kimi mənim də arabir rayonlara yolum düşür və əyalətlərdə getdikcə bir detal daha çox nəzərə çarpmağa başlayır; spirtli içkilər satmayan kafe və restoranların, hətta dükanların sayı artır… Ola bilsin, kimsə səbrsizlik edib dərhal “Burada nə var ki? Lap yaxşı! Biz də müsəlman oluruq!” deyəcək. Amma mən tələsməyi heç məsləhət bilməzdim.

Deyirlər bizim kainata oxşar milyardlarla kainatlar var. Və hər kainatda Yer kimi milyardlarla ulduz fırlanır. Və bizim Yerdə milyardlarla insan yaşayır. Və deyirlər ki, insan milyardlarla hüceyrədən ibarətdir. Mən hesab edirəm ki, insandakı hüceyrələrin  sayı Yerdə yaşayan insanların sayı qədərdir. Və ya kainatdakı  “Yer “lərin sayı, kainatların sayı qədərdir… Uzun sözün qısası- hər şey fraktallardan ibarətdir. Fraktallar — özündən dəfələrlə kiçik özünəbənzərlər deməkdir.

Mövzumuza daxil olmamış, bəri başdan bir şeyi xatırladım: bəzi oxucularımız başlığın yanlış olması, yaxud hansısa sözün dırnaqda yazılmasıyla bağlı göstəriş verməyə, tələb etməyə tələsməsinlər. Hansı sözün hansı məqamda dırnaqlı-dırnaqsız yazıldığını az-çox bilirik. Bu başlıqda sözün həqiqi və ifadə olaraq işlənməmiş əxlaqsızlıqdan gedir söhbət. Keçək mövzumuza. Hə… Bizim qadınlar… qızlar… Bu zərif cinsin ailəyə, əxlaqa sadiqliyindən əsrlərlə danışmaq olar – elə danışılır da… Lakin! Lakin məsələ ondadı ki, onları bu yöndəcə böyüdüb, tərbiyə eləyiblər.