Desəm ki, sovet Bakısının vurğunu idim, əlbəttə ki, düzgün olmaz. Əslində mənim buna heç mənəvi haqqım da yoxdur. Mən 1988-ci ildə “bakılı” olmuşam. 88-ci ildə və az sonra Bakıya gələnlər çox olduğundan deməliyəm ki, mən onlardan deyildim, bura Moskva Universitetini bitirəndən sonra təyinatla gəlmişdim. O vaxt yataqxanada bir otaq verdilər mənə. Düz 25 il yaşadım həmin otaqda — evləndim, uşaqlarımız oldu. Binamızda çalışan yaşlı bir suçu vardı — ermənistanlı qaçqın idi.

Dəyərli yazarlarımız çox olubdur. Amma onların cərgəsində Mirzə Cəlilin tamam ayrı yeri var. Mütəxəssis deyiləm, bilmirəm, sovetin vaxtında, ondan əvvəl və yaxud sonra Azərbaycanda etnik psixologiya ilə məşğul olan olub, ya olmayıbdı? Bir onu bilirəm ki, Mirzə bu millətin etnik portretini yaratdı. Digər tərəfdən, hər millətin tarixində iki cür şəxsiyyətlər olur: ölkəni Dünyaya çıxaranlar və bir də Dünyanı ölkəyə gətirənlər.

  Doğrusu, tərcüməni bir o qədər də sevmirəm. Məncə zəhlətökən işdir. Amma dolanışıq xatirinə imkan düşəndə buna da əl atırıq. Kitablar olur ki, tərcümə prosesi adama ləzzət verir. Məsələn, vaxtilə “Xarici ölkələrin konstitusiya hüququ” monoqrafiyasının bir hissəsini tərcümə edəndə bundan sözün əsl mənasında zövq almışdım. Kitab hüquqla bağlı biliyimdəki boşluqları aradan qaldırmaqda mənə xeyli dərəcədə yardımçı oldu. Düzdür, Moskva Universitetində bizə bir semestr hüquq fənni də tədris edilirdi.

Desəm ki, tərifi Şərqdə həmişə seviblər, etiraz edəcəksiniz ki, onu harada sevmirlər ki? Düzdür. Coğrafiyalarımız fərqli olsa da, hamımız insanıq, eyni materialdan — ətdən və qandan yaranmışıq.

“Vaxtında getsəydin ikicə günə sığınacaq alardın. Heç indi də gec deyil”- Bakının ən qızmar günlərindən birində kölgəlikdən kənar yerdə rastıma çıxan “keçmişdən təşrif buyuran tanışım” (əski siyasi “əqidədaş”larımı belə adlandırıram) hal-əhval belə tutmadan, heç soruşmadan ki, axı necə yaşayırsan, nədən razı, nədən narazısan, bu sözləri az qala üzümə çırpdı, sanki AXC-nin  25 il bundan əvvəlki bəyanatlarından birini oxuyurdu. Bu adamların qəribə xisləti var: ən sevimli ifadələri “Mən demişdim axı…” sözləridir.

Yəni o mənada yoxdur ki, millətimiz bütün bunları hasil edir, yetişdirir, toplayır və axırda da qəpiyinə belə toxunmadan iri və xırda məmurlarımıza təhvil verir ki, bəs aparın Avropa banklarındakı hesablarınıza yerləşdirin. Sonra da yollanırlar xəstəxanaya zəhərlənmiş ciyərlərini, nə bilim, daha nələrini və haralarını müalicə etmək üçün.

Günəşli zülmətlərin ayrı məşəqqəti var. Baxırsan, ilk baxışda hər yan işıqdır, Gün adamı təndir kimi yandırır, qaçmağa, başını soxmağa yer axtarırsan, amma eyni zamanda bütün bunlar bir boğucu zülmət təsiri də bağışlayır sənə. Bəlkə də ən elementar fizika qanunları ilə bir ziddiyyət təşkil edəcək bu, amma hər isti olan hələ İŞIQLI demək deyil.