Burada özümü yad ölkədə, dilini bilmədiyim adamlar arasında hiss edirəm. Bəlkə, on, bəlkə, on beş il olar, Bakıda yerin altına enməmişəm. Maşınsız qalmaq belə şeydir. Taksi ilə də gedə bilərdim. Amma maraq üstün gəldi.
Keçid «Sədərək» bazarının filialına bənzəyir. Divardan asılmış, piştaxtaların üstünə sərilmiş mallar kimi, onların üzütüklü kişi, belişallı arvad satıcıları da şübhəli görünürlər. Yadıma medianın baş təmsilçilərindən birinin metroda qəzet satışına qoyulan qadağaya verdiyi izah düşür: «Bu, terror təhlükəsini aradan qaldırmaq üçündür». Zalım uşağı, daha qəzet-kitab satmasalar da, yenə terrorçuya oxşayırlar.
Buralara hərlənmədiyim müddətdə qaydalar da dəyişib. Heç kimdən heç nə soruşmuram. Sifətlərdən zəhrimar yağır. Başqalarına baxıb, hərəkətlərini təqlid edirəm və nəhayət, stansiyaya düşürəm.
Tunneldən qatarın uğultusu eşidiləndə ayaqlarım yerdən üzülür və mən həmin andan davranışım üzərində nəzarəti itirirəm. Axın məni sağ tərəfdəki perronda dayanmış vaqonlardan birinə dürtüb, əsgər kimi «farağat» saxlayır. Heç bilmədim, mənə lazım olan istiqamətə göndərilirəm, ya yox? Yanımdakından soruşuram: «Qatar «Ulduz»a gedir?» Dinmir. Yəqin, o da mənim dilimi başa düşmür, ya da ciyərlərinə doldurduğu havanı qoruyur. Bu basa-basda ciyərlərə təkrar nəfəs vurmaq elə də asan məsələ deyil. Boşalan hər kiçicik məkanı dərhal böyürdən pırtlayan insan əti tutur.
Kimsənin cınqırı çıxmır. Arxamdakı bir nəfərdən başqa. Görünür, o, hansısa fərqli üsulla nəfəs alır. Yumşaq cənub ləhcəsi ilə yol yoldaşına dərdini danışır:
— Harda qaldım? Hə, gəldilər, evi ölçdülər. Dedilər, hər kvadrat metrə 1200 manat pul veriləcək. Azdır da! Düzdü, həyətin hər kvadratına 300 manat, bir az da ağaclara görə əlavə olunacaq. Amma həyətim çox balacadır. Daş döşəmişəm. 60 santimetrin 60 santimetrə yer qalıb, orda beş ağacım var: üzüm, vəhşi xurma, armud, zoğal, alma. Üzümü özüm əkmişəm, qalanları yeyib atdığımız çərdəklərdən çıxıb.
Yol yoldaşı sözünü kəsir:
— Sənin o ağacların da, yəqin, mənim kimi, dar yerdə tək ayaqları üstə dayanıblar.
Gözəl müqayisə, gülməli replikadır. Amma gülə bilmirəm, səs boğazımda qaynayır, çünki qarnım tərpənmir.
Boğazımı uzadıb vaqonun qapısının üstündəki sxemə baxıram. «Ulduz» stansiyasını axtarıram ki, görüm, düzmü gedirəm. Sxemdə, ümumiyyətlə, bu adda stansiya yoxdur. Deyəsən, axı onun da adını dəyişiblər. Nə qoyublar, xatırlamıram, əsas odur ki, metromuzun «Ulduz»u sönüb.
Əvvəllər çox şey başqa cür idi. Demirəm, yaxşı, ya pisiydi. Amma doğma idi. Axşam-səhər basa-bas da olurdu. Di gəl, metro adama bu qədər dar görsənmirdi. İnsanlar da kiflənmiş pendir iyi vermirdilər. Stansiya adamların görüş yerinə çevrilmişdi:»Şəhərə gedən qatarın sonuncu vaqonu dayanan yerdə gözləyəcəyəm səni». İndi metroda adamlar nəinki tapışar, əksinə, bir-birini itirərlər.
Qərara gəlirəm ki, növbəti stansiyada, hansı olursa-olsun, düşüm, taksiyə minim. Soxulcan kimi, bədən əzalarımı yığıb-boşaltmaqla yavaş-yavaş şaquli vəziyyətdə qapıya doğru sürünürəm. Axır ki, sifətimin şüşəyə yapışdığını hiss edirəm.
Qatar dayanır. Qapılar üçüncü cəhddən açılır. Qarşımda üstümə yıxılmağa hazır insan divarı görürəm. Ani olaraq beynimdən keçir ki, əvvəllər metroda qapıların açılması səhnəsi də başqa cür olardı. Adamlar iki yerə ayrılıb içəridəkilərin çıxmasını gözləyərdilər, sonra girərdilər.
Gözlərimi yumub başımı çiyinlərimə çəkirəm və hirslə «divara» kəllə vururam.
[email protected]