Dünən NİDA fəallarının işi üzrə məhkəmədə təqsirləndirilən şəxslər ilk növbədə hakimin diqqətinə çatdırıblar ki, çərşənbə axşamı keçirilən prosesdən sonra avtomobilin onların olduğu kabininə bibər qazı buraxılıb. Təqsirləndirilən Zaur Qurbanlı bildirib ki, bu, Kürdəxanı istintaq təcridxanasının girəcəyində baş verib. Avtomobil naməlum səbəblərdən dayanıb, maşında havalandırma sistemi isə söndürülüb. Ürək xəstəliyi və astmadan əziyyət çəkən İlkin Rüstəmzadə və Zaur Qurbanlı özlərini pis hiss ediblər. Gənclər qapını açmağı xahiş ediblər, lakin buna cavabda baş mühafizəçi onları söyüb.    Məhkumlar qapıya vurmağa başlayıblar, bundan sonra zabit içəriyə qaz püskürdüb…

Turan-ın yaydığı icmalda daha sonra deyilir ki, nəticədə Qurbanlı huşunu itirib, Şahin Novruzlu isə bu gün hələ də ürəyi bulandığını, yüksək temperaturu olduğunu bildirib.    Penitensiar Xidmət hadisə ilə bağlı araşdırma həyata keçirdiyini iddia edir və eyni zamanda, məhbusların avtomobildən “qaçmağa çalışdıqlarını” bildirir.

Vəkil Əsabəli Mustafayev məhkəmənin hadisəni Sabunçu rayon prokurorluğunun araşdırması haqqında qərar qəbul etməsi barədə vəsatət qaldırıb, belə ki, baş verənləri işgəncə hesab etmək olar. Lakin hakim vəsatəti əsassız hesab edib.   Daha sonra təqsirləndirilən şəxs Üzeyir Məmmədli ifadə verib. O bildirib ki, NİDA hərəkatı 2011-ci ilin fevralında Azərbaycanda demokratikləşməyə yardım məqsədilə yaradılıb və hakimiyyətə gəlməyi qarşısına məqsəd qoymayıb.   Hərəkat tələbələr arasında maarifləndirmə fəaliyyəti həyata keçirir, vətəndaşların hüquqlarının müdafiəsinə kömək edir, təhsildə korrupsiya problemlərinə diqqət çəkməyə çalışırdı.

Məmmədli qeyd edib ki, NİDA-nın heç vaxt böyük məbləğli layihələri olmayıb və təşkilat nə ölkədaxili, nə də xarici donorlardan qrant almayıb.   Təqsirləndirilən Şahin Novruzlunun evindən guya iğtişaşların təşkili üçün nəzərdə tutulmuş 94 min manat vəsaitin müsadirə edilməsinə toxunan Məmmədli bildirib ki, istintaq bu vəsaitin mənşəyi haqqında dəlil təqdim etməyib.    Məmmədli istintaqın Amerikanın Milli Demokratiya İnstitutunun fəaliyyətini yoxlayıb və bu təşkilatın NİDA-ya maliyyə vəsaiti ayırdığını da müəyyən etməyib.

Məmmədli 28 fevral 2013-cü ildə təqsirləndirilən şəxslərin 10 mart aksiyası zamanı iğtişaşları planlaşdırmaq üçün “Venesiya” kafesində toplaşdıqlarını da təkzib edib.  Məmmədli bildirib ki, ona qarşı irəli sürülən bütün ittihamlar Məmməd Əzizovun həbsdən sonra ilk günlərdə işgəncə altında verdiyi ifadələrə və Anar Abbasov adlı şəxsin ifadələrinə əsaslanır.

“Facebook-da əsgər Allahverdiyevin ölümünə qarşı etiraz aksiyası keçirilməsi məsələsi müzakirə edilib. Amma biz bu problemə diqqət çəkmək üçün razılaşdırılmış aksiyanı daha yaxşı təşkil etməyi qərara aldıq. Şəhər hakimiyyəti xəbərdarlığımıza cavab vermədi. Biz artıq facebook vasitəsilə elan edilmiş 10 mart etiraz aksiyasında iştirak etmişik, amma heç bir iğtişaş olmayıb. Ümumilikdə 198 nəfər saxlanılıb və heç kim cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməyib.

Məmmədli NİDA-nın məqsədlərinə qismən nail olduğuna diqqət çəkib – seçkilərdən sonra müdafiə naziri dəyişdirilib, əsgərlərin problemlərinə diqqət artıb və indi artıq cəbhədə həlak olan əsgərlər hörmətlə dəfn olunur, medallarla təltif olunur.   Məmmədli sonda bildirib ki, bütün ittihamları təkzib edir və onları siyasi motivli hesab edir.

Daha sonra Zaur Qurbanlı ifadə verib, o, şahid olduğuna diqqət çəkib və dəmir barmaqlıqlar arxasından çıxarılmasını xahiş edib. Hakim buna icazə verib, lakin Qurbanlıya qandal taxıblar.  Qurbanlı ittihamdan hansı cinayəti törətdiyinin aydın olmadığını bildirib. Onun, Üzeyir Məmmədli və Rəşadət Axundovun barəsində hətta bir böhtanlı saxta dəlil belə yoxdur.

“Öz təqsirsizliyimi sübut etməməliyəm. Amma bu, müstəqil məhkəmədə olur. Buna görə mən ifadə vermək və ittihamın əsassız olduğunu göstərmək məcburiyyətindəyəm”, deyə Qurbanlı qeyd edib.

Bu zaman o, müttəhimlərin “mütəşəkkil cinayətkar qrup” adlandırılmasının əsassız olduğunu bildirib. İş materiallarından məhz kimin “mütəşəkkil qrup” olduğu və qrupa kimlərin daxil olduğu aydın deyil.

Mütəşəkkil cinayətkar qrupun əlaməti müəyyən müddət ərzində sabit fəaliyyət, səlahiyyətlərin dəqiq şəkildə paylanması və s.-dir.

Bu əlamətlərdən heç biri yoxdur. Səkkiz təqsirləndirilən şəxs bir dəfə belə bir yerə toplaşmayıblar.

Qurbanlı onu da bildirib ki, istintaq ilk olaraq gəncləri qanunsuz partlayıcı maddə saxlamaqda ittiham edirdi. Müdafiə tərəfi “Molotov Kokteylinin” partlayıcı maddə olmadığını qeyd etdikdən sonra isə bu şüşələr birdən-birə “aksessuara dönüb”.

Daha sonra Qurbanlı “Venesiya” kafesində olmadığını isbat etmək üçün 28 fevral 2013-cü ildə bütün gördüyü işlərin xronikasını tərtib edib. “Venesiya”da görüş olmayıbsa, deməli cinayət hadisəsi də olmayıb, deyən Qurbanlı məhkəmədən bütün təqsirləndirilənlərə bəraət verməyi xahiş edib.

Vəkillər Qurbanlının məhkəmə qarşısında əli qandallı dindirilməsini Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasının kobud şəkildə pozulması kimi qiymətləndiriblər. Daha sonra vəkil Xalid Bağırov müttəhimlərin təqsirsizliyinin rəsmi məlumatlara və KİV-də yayılmış məlumatlara əsaslanan bir çox dəlillərini məhkəməyə təqdim edib.

Xüsusən, əsgər Seymur Allahverdiyevin ölümü 28 fevral saat 15.30-da baş verib.

Bu, o deməkdir ki, 28 fevral saat 15.00-da təqsirləndirilən şəxslər onun ölümünə qarşı etiraz aksiyası keçirilməsini müzakirə edə bilməzdilər.

KİV-də əsgərin ölümü haqqında məlumat yalnız martın 1-də səhər yayılıb. Bundan sonra sosial şəbəkələrdə mövzunun fəal müzakirəsi başlayıb və martın 10-na etiraz aksiyası təyin edilib. Aksiya haqqında ilk informasiya 1 mart saat 15:00-da KİV-də yayılıb.

Bağırov Məmmədli və Qurbanlının fevralın 28-də “Venesiya” kafesində olmadığını təsdiq edə biləcək şəxslərin siyahısını təqdim edib.

“Mən bu şəxslərin ifadələrini almışam, amma onların dəlil olması üçün məhkəmə onları dindirməlidir”, deyə Bağırov bildirib.

Hakim Hüseynov bu vəsatətə baxmayıb və növbəti iclası aprelin 4-nə təyin edib.

Bu gün — aprelin 4-də NİDA hərəkatı fəallarının işi üzrə məhkəmə prosesində müttəhim İlkin Rüstəmzadə ifadə verib.

Məhkəmə zalında ictimai dəstək qrupunun üzvləri üzərində müttəhimlərin fotosu olan maskalar geyinərək fleş-mob düzəldiblər.

Məhkəmə öncə vəkil Xalid Bağırovun dünənki vəsatətinə baxıb. Belə ki, vəkil prosesə yeni şahidlərin çağırılmasını təklif edib. Onlar müttəhimlərin fevralın 28-də “Venesiya” kafesində olmadıqlarını və kütləvi iğtişaşlar planını müzakirə etmədiklərini təsdiqləyə bilər.

X.Bağırov bəzi KİV-də yayılan materialların linklərini təqdim edib. Bunlar sübut edir ki, fevralın 28-də əsgər Seymur Allahverdiyevin ölümü hələ məlum deyildi, odur ki, bununla bağlı etiraz aksiyası həmin günə təyin edilə bilməzdi.

Dövlət ittihamçısı vəsatətin əleyhinə çıxıb. Bundan sonra hakim Cavid Hüseynov vəsatəti təmin etməyib.

Müttəhim Rüstəmzadə ifadə verməzdən əvvəl bildirib ki, hansı cinayəti törətməkdə ittiham olunması ona aydın deyil.

Dövlət ittihamçısı Nemət Əvəzov bildirib ki, o, “mütəşəkkil cinayətkar qrupun üzvü” olub və Facebook-da 10 mart etiraz aksiyasına çağırış edib.

Rüstəmzadə öz ifadəsində bildirib ki, aksiyada iştiraka çağırış Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasında təsbit olunmuş toplaşma azadlığının reallaşmasıdır. Azərbaycan qanunvericiliyində buna görə cinayət cəzası nəzərdə tutulmur, yalnız inzibati cəza nəzərdə  tutulur.

“Qanunsuz partlayıcı maddə saxlanması” barədə ittihama gəlincə, bu ittiham müttəhim Şahin Novruzlunun ifadəsi əsasında irəli sürülüb. Belə ki, Novruzlu işğəncə altında etiraf edib ki, guya Rüstəmzadə Facebook-da iğtişaşlara çağırıb.

Digər tərəfdən, Novruzludan “götürülən” “Molotov kokteyli” partlayıcı yox, alışan maddədir və 228.3 maddəsi üzrə məsuliyyət nəzərdə tutmur.

Novruzlu və Bəxtiyar Quliyevin Facebook-da yazışmaları, “Molotov kokteyli”nin tətbiqi məsələsinin müzakirəsi cinayət təqibi üzrə predmet ola bilməz.

O, Avropa Məhkəməsinin presedent qərarlarına istinadla deyib ki, sosial şəbəkələrdəki profil özəl mülkiyyət sayılır və orada söylənilən fikirlərə görə heç kim cəzalandırıla bilməz.

Rüstəmzadə həmçinin xuliqanlıqda ittiham olunmasının əsassız və absurd olduğunu deyib.

Belə ki, istintaq Rüstəmzadəni dənizkənarı bulvarda Harlem Shake rəqs fleşmobunun təşkilində və YouTube-da videosüjetin  yerləşdirilməsində təqsirli bilir.

Cinayət qanunvericiliyndə xuliqanlıq  inzibati qanunvericilikdə olduğundan onunla fərqlənir ki, bu hərəkətlərin nəticəsində kiməsə fiziki zərər və ya əmlak ziyanı dəyir. İndiki halda isə zərərçəkən yoxdur. Bundan əlavə, Rüstəmzadə deyib ki, o, ümumiyyətlə videoda görünməyib.

Sonra o bildirib ki, müstəntiqlər zorla ondan ifadə alıblar ki, guya Azərbaycandakı ABŞ Milli Demokratiya İnstitutunun keçmiş nümayəndəsi, cinsi azlıqlara mənsub Aleks Qriqoryevs  “Azərbaycan gənclərinin mənəviyyatının pozulması” üçün layihələr maliyyələşdirib. Və sözügedən videoçarxa görə vəsaiti də məhz o, digər müttəhim Üzeyir Məmmədlinin vasitəsilə ayırıb.

Həbsdən bir gün əvvəl (16 may 2013-cü il) Rüstəmzadəyə Rəşad  Həsənova böhtan atmaq təklif olunub, əvəzində isə xaricə getməyə zəmanət verilib.

Sonda Rüstəmzadə hakimiyyəti ləyaqətlə mübarizə aparmağa çağırıb. O, ATV telekanalında aparıcı, deputat Etibar Hüseynovun proqramında Harlem Shake videoçarxının göstərilməsini, NİDA fəallarının mənəviyyatsız adamlar kimi təqdim edilməsini pisləyib.

Növbəti məhkəmə iclası aprelin 8-də olacaq (Turan).