İstanbul

«Yeni Şafak» iqtidara yaxın islamçı-mühafizəkar qəzetdir. Murat Menteş bu qəzetdə ən parlaq köşə yazarlarından biri idi. Fərqli düşündüyü üçün işdən atdılar. Gezi parkı olaylarına onlar kimi baxmadığı üçün.
Tirajı ilə vicdanı arasında sıxışıb qalmış bir qəzetə son köşəsini yazıb ayrıldı. Həm də necə ayrıldı. İki həftədir ən böyük qəzetlərin ən önəmli imzaları onun haqda məqalələr yazır, reportaj üçün «quyruğa girirlər». Üç kitabı var, üçünü də zorla tapmışam. Sonuncu kitabı «Ruhi Mücərrət»dən başlamışam onu kəşf etməyə. Türkcə belə bir əsər oxuduğumu yada sala bilmirəm. M.Menteş kimi hiperaktiv beyinə sahib ad çək desələr, ya Çak Palanek, ya da Kventin Tarantinonun adlarını çəkərəm. Palanekin «Döyüş Klubu» («Fight Club») romanı ilə Tarantinonun «Əsas İnstinkt» («Pulp Fiction») filmindəki kimi Menteş əngin xəyal gücü ilə gerçək həyatı flört etdirir, ehtimallar ilə çarpışan, vuruşan detallara əsir-yesir edir oxucusunu.
Ölüm ayağındakı bir nəfər İstiqlal savaşının son Qazisi, 100 yaşlı Ruhi Mücerretə Masum Cici adlı psixopatı öldürməyi vəsiyyət edir. Bu vəsiyyətin necə icra olunacağını öyrənmək iki günümü aldı. 318 səhifəlik kəlimələrinin və xəyal gücünün sürətinə çatması mümkün olmayan, mizahı möhtəşəm bir kitab. Qiraətin ləzzətini uzatmaq istəyirsən, bitməsin deyirsən bu axıcılıq, bu fərqli üslub. Amma mümkün deyil, yaya bilmirsən günlərə mütaliə şölənini, buraxmır səni roman, həbs edir səni səhifələrinə. Kitabı oxuyarkən üzündən sıra ilə təbəssüm, təəccüb və heyrət heç əksik olmur, bütün mimikaların sanki tarıma çəkilir.
37 yaşı var Murat Menteşin. Atası şairdir, mahnı sözləri yazır. Kefinə düşəndə onlara musiqi də bəstələyir. Üç də oğlu var, ikisi ekizdir. Ekizlərin 13 yaşı və hərəsinin bitmiş iki çoçuk romanı var. Amma onların yazar olmasını istəmir. Bir-neçə kult olmuş əsərlərin müəllifi Alen de Botonun «Evlatların mutlu olmadıqlarını yazar olmaq istəmələrindən anlamaq olar» sözlərini xatırladır.
Velosiped təmirçisi işləyib əvvəllər. Qarnını doyurmaq üçün sehrbazlıq da edib, boks döyüşlərinə də qatılıb. Ta Jorji Amadunun romanının adını verdiyi «Möcüzələr Dükanı» adlı kitab mağazasını açana qədər. Yazarlığa başlamağa orada qərar verib, o əsrarəngiz qoxulu kitabların əhatəsində.
İlk kitabı «Dublyorun Dilemması» romanıdır. Kitabı oxuyanlar bunu yazanın narkoman olduğunu, bu sətirləri ancaq kokain və ekstazi altında yazıldığını iddia edirdilər. Çünki o qədər başgicəlləndirici sürəti var ilk romanının. Halbuki, mühafizəkardır, Allaha inanır, amma modern insandır, intellektualdır. Saçı-saqqalı solçulara bənzəsə də, əlləm-qallam adama oxşayır, enerjisi zirvəyə vurur.
Deyir İslam tarixi, İslam mədəniyyəti, İslam sənəti çox siraət etmiş Türkiyəyə. Hətta ateistlərə belə. Henni Yangmanın sözlərini təkrarlayır — «Bir insan ateist ola bilər, amma əsas məsələ onun katolik ateistmi, ortodoks ateistmi, yoxsa müsəlman ateistmi olmasıdır». Türkiyədəki problemlərin əslini isə qardaş qovğasında görür. Əl sıxarkən kimsənin bir-birinin gözünün içinə baxmadığını, insanların qarşısındakıları mağara adamı, manyak, xain, gavur, hiyləgar kimi gördüyündən dərd yanır. Nifrət dolu insanları dindar saymır.
İkinci romanı «Korkma ben varım» adlanır. Burada məharətlə istifadə etdiyi qroteksli dilini daha da inkişaf etdirib. Bəzi tənqidçilər bu romanın digərlərindən daha sərrast və zirvədə olduğunu qeyd edirlər. Hələ son romanının, «Ruhi Mücerret»in sehri və tilsimindən çıxmadığım üçün bu romanına başlaya bilmirəm.
Stanislav Lex «Bir yanlış addım atın, o andaca birilərinin atəş hədəfinə çevriləcəksiniz» yazmışdı. Murat Menteş qəzetə bir yazı yazdı, həmrəy oldu Geziyə toplananlarla və işdən qovuldu. «Qadasın aldığım» türk mediası o saat başladı qaralama kampaniyasına — «Yox, bu Menteş deyilən adam əslində bir layihənin parçasıdır», «Yox, bu yayın evlərinin, mətbəələrin bir reklam oyunudur» və daha nələr, nələr. Halbuki, qatar çoooxdaaan tərpənib. Və mən də bir kəhanətdə bulunacam — Murat Menteş önümüzdəki illərin ən çox oxunan, müzakirə edilən, ekranlaşdırılan, söyülən, döyülən romançısı olacaq.
Şöhrətdən «göynən gedir» bu aralar. Twitter-də 4.6 milyon (!) takipçisi olan Cem Yılmazın atdığı 2 tvitdən biri ona ünvanlanıb. «Dublyorun Dilemması»nın ekranlaşdırılacağı, filmin Yavuz Turgul tərəfindən çəkiləcəyi, baş rolu isə Cem Yılmazın oynayacağı haqda söyləntilər Murat Menteş ətrafında gizəmli bir sirr pərdəsi yaradır. Və o, yavaş-yavaş bir kulta çevrilir.
Yazını bitirdiyimdə gözüm çalışma masamın üstündəki qeydimə sataşdı. Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyasının (IFJ) son raportuna görə, Gezi parkı olayları ilə bağlı yazılarına görə işdən atılan jurnalistlərin sayı 59 nəfərdir. IFJ-nin Başqanı Jim Boumelha türk hökümətlərinin azad mətbuata tolerans göstərməməsini xroniki problem adlandırır. Kübar və nəzakətlidir J. Boumelha, xəstəliyə problem deyir…
«Yaşınız 100-dən azdırsa, mütləq Murat Menteşi oxuyun».
«Yaşamaq ölülərin də haqqıdır».
Ömrünüz uzun olsun…
[email protected]