Yaxın-uzaq çevrəmizdə maraqlı hadisələr cərəyan edir. Avropa keçmiş sovet respublikalarının Qərbə inteqrasiyası üçün yeni texnologiyalar işə salıb, xüsusən Ukraynanı qəzəbli Rusiyanın caynağından dartıb qoparmaq üçün inadkarlıq göstərir. Bu məsələdə qalib kimi görünən Moskva isə Qafqaz cinahında daha da möhkəmlənməyə çalışır. V.Putinin Yerevana səfəri və «Biz Qafqazdan getmək niyyətində deyilik» bəyanatını səsləndirməsi çox şeylərdən xəbər verir. Bu fonda gedən ABŞ-İran danışıqları və Gürcüstanın Avropaya doğru addımları da bölgədə geosiyasi münasibətlərin xeyli mürəkkəbləşməsinin əlaməti kimi üzə çıxır.
***
Azərbaycan öz sakit həyatını yaşayır. Hökumət Humanitar forumdan sonra YUNESKO-nun qeyri-maddi irsin qorunmasına aid tədbirilə uğurlu piar kampaniyasını davam etdirir. Həm də bu fonda yanacağın və bəzi xidmətlərin qiymətlərini artırmağı bacarır. Əhalinin az bir qismi qiymətlərin qalxmasına impulsiv etiraz edir, bir qisminin isə dünya vecinə deyil. Bəziləri də köhnə vərdişlə nigaran baxışlarını müxalifət cəbhəsinə yönəldərək onlardan heç olmasa bir etiraz bəyanatı gözləyirlər. Müxalifət isə iflic vəziyyətindədir. Yox, bu vəziyyətin son prezident seçkisi ilə qətiyyən əlaqəsi yoxdur. Amorf vəziyyət narazı elektoratın heç bir ümid bəsləmədiyi və inanmadığı müxalifətin ənənəvi xəstəliyi ilə bağlıdır. Bəsit düşüncədən qaynaqlanan mənasız iddialarla müşayiət olunan həmin ağır xəstəliyin əlamətləri bu həftə Milli Şuranın toplantısında da özünü göstərdi…
Milli Şura cazibədar ideya kimi bu ilin mayında gerçəkləşdirilib. Dünya şöhrətli kinossenarist Rüstəm İbrahimbəyovun nüfuzu sayəsində seçki ərəfəsində, hər halda gerçək müxalifət kimi görünən bütün siyasi qüvvələr, siyasətçilər, ictimai xadimlər, mədəniyyət adamları bu Şurada birləşə bildilər. Düzdür, bəzi siyasi qüvvələr bu izdivaca könülsüz girmişdi və bunu sezdirirdi də. Odur ki, bəlli səbəblərdən R.İbrahimbəyov seçki öncəsi Bakıya gələ bilməyəndə həmin qüvvələr bunu necə «uzaqgörən» olmaqlarının sübutu kimi qələmə verməyə başladılar. Əllərinə düşmüş ilk fürsətdə görkəmli dramaturqu Rusiyaya işləməkdə ittiham etməkdən (mənim birləşənlərimə bax!) belə çəkinmədilər. Amma pis-yaxşı seçki yola verildi və böyük alim, professor Cəmil Həsənlinin mərdliyi, şücaəti və fərdi intellektual məharəti sayəsində cəmiyyətdə müəyyən qımıldanma hiss olundu.
Adətən, seçki sona yetdikdən sonra özünü ciddi siyasi qüvvə hesab edənlər prosesləri təhlil edir, nöqsanların səbəblərini axtarır və gələcək fəaliyyət üçün nəticələr çıxarırlar. Görünür, bizim bəzi müxalifətçilər buna qadir olmadığından (bəlkə də çoxbilmişliklərindən) hər şeyi bir yana qoyub R.İbrahimbəyova hücum çəkməyə başladılar. Elə bir adama ki, məhz onun sayəsində müxalifət düşərgəsi müəyyən zaman kəsiyində bir araya gəlib, sanki dirçəlib şəxsi umu-küsülərdən uzaqlaşaraq ictimai ideallara yaxın görünürdü. Bəs onda niyə «Şura» texnologiyasının dünyada böyük nüfuzu olan müəllifinə arxa çevrilir, ona sayğısız yanaşılır, hətta «fəxri sədr» kimi qalmasına etiraz edirlər. Bəlkə bu adamlar, doğrudan da, dərk etmirlər ki, cəmiyyət adlarını siyasətçi qoymuş onları deyil, R.İbrahimbəyovu ciddi fiqur sayır. Hakimiyyət onlardan deyil, məhz İbrahimbəyovdan, onun dünyadakı nüfuzundan ehtiyatlanır. Elə isə nədən müxalif düşərgənin bəzi piyadaları bu miqyasda adama hücum çəkir? Bəlkə çəpərləyib qoruduqları müxalifət cəngəlliyinə yad adamın gəlməsi qadağandır? Elə deyilsə, bəs nədən matros düşüncəli üsyankarlar özlərini möhtəşəm R.İbrahimbəyovla eyni tərəzidə görürlər? Belə məntiqsizliyə cavab tapmaq çətindir və bu situasiya istər-istəməz orta məktəb illərində oxuduğum bir romanın epizodlarını mənə xatırladır…
***
Adaya yan almaq istəyən gəmi səriştəsiz kapitanın və onun əmrlərini yerinə yetirməkdən imtina edən intizamsız matrosların günahı ucbatından quma batır. Nə qədər əlləşirlərsə, gəmini qaldıra bilmirlər. Namuslu kapitan özünü günahkar bildiyindən intihar edir, amma heyət adada yaşamağa məcbur olur, cır meyvələrdən yeyib bir təhər dolanır və getdikcə bu mühitə alışır. Sonra adadakı vəhşi qəbilənin şalvarsız gəzən yerli sakinləri ilə dil tapırlar. Amma yerli sakinlər matroslara o şərtlə adada yaşamağa icazə verirlər ki, onlar şalvarlarını çıxartsınlar. Bu şərt əvvəlcə matroslara ağır gəlir, könülsüz razılaşsalar da, sonradan şalvarsız yaşamağa və hər gün bir-birlərinin ayıblarını görməyə alışır, taleləri ilə barışırlar.
İllər keçir və günlərin bir günündə adaya qayıqla bir neçə dənizçi gəlib çıxır. Məlum olur ki, onlar yaxınlıqda lövbər atmış gəminin adamlarıdır, bu gəmini görüb yardıma gəliblər və aralarında kapitan da var. Həmin adamlar matrosları bir yerə toplayıb gəmini suya salmağın yollarını göstərirlər, hamı da zahirən onlarla razılaşır. Beləliklə, gəlmə kapitanın göstərişi ilə gəminin dənizə tərəf ucundan kanal qazmağa başlayırlar. Qazılan yerlərə dolan su tədricən gəmini qaldırmağa başlayır. İndi dənizə çıxmaq üçün real imkanlar görünür və elə bu vaxt «bəs ölmüş kapitanı kim əvəz edəcək?» sualı meydana çıxır. Sual hamını bir-birinə qarışdırır və məlum olur ki, əksər matrosların ürəyindən kapitan olmaq keçirmiş. Qoca matroslardan biri gəlmə kapitanı bos seçməyi təklif edir, lakin digər şalvarsız matroslar üsyana qalxaraq «başqa gəmidən agent kimi gəlmiş adamı kapitan edə bilmərik, o, gəmimizi zəbt edəcək» deyə gəlmə dənizçiləri az qala öldürürlər. Gəlmə kapitan qürurlu adam idi, odur ki, bir söz demədən öz adamlarını götürüb qayığa minir və adadan uzaqlaşır.
Artıq taleh üsyankar və şalvarsız matrosların üzünə gülməyə başlayır, səmt küləyi dənizə tərəf əsirdi. İndi nəhəng gəmini dənizə yönəltmək lazım idi. Amma məlum olur ki, uzun müddət donub qalmış mühərriki işə salmaq mümkün deyil. Ha əlləşirlərsə, bir şey alınmır və çıxış yolunu da tapa bilmirlər. Belədə əlacsız qalıb üzünə ağ olub qovduqları «agent» kapitanı haraylamağa, əl edib onu geri çağırmağa başlayırlar. Fəqət qayıq adadan çox uzaqlaşmışdı və kapitan əlini alnına qoyub adaya tərəf baxanda qarışqa boyda görünən, sahilboyu qaçaraq atılıb-düşən bu qəribə və şalvarsız məxluqların onlardan nə istədiklərini anlaya bilmirdi…
[email protected]